فرایند پر کردن دندان به منظور ترمیم حفره ایجاد شده در اثر پوسیدگی دندان انجام می‌شود. پیشرفت‌های چشمگیر حاصل شده در دندانپزشکی مواد مختلفی را برای پر کردن دندان در اختیار دندانپزشکان و بیماران قرار داده است که متخصص بهترین نوع را با توجه به عامل‌های متعدد در نظر می‌گیرد.
به خاطر داشته باشید که تمام مواد مناسب استفاده در تمام موقعیت‌ها نیستند. دندانپزشک مناسب‌ترین ماده را با توجه به نیازها و ضرورت‌های پزشکی و تخصصی موجود تعیین می‌کند. ماده (سفید) همرنگ دندان یکی از پرکاربردترین موادی است که امروزه برای پر کردن دندان استفاده می‌شود.
ضرورت پرکردن دندان
هدف از درمان پر کردن دندان این است که بافت پوسیده برداشته شود و حفره ایجاد شده با مواد مخصوص پر شود تا دندان ظاهری طبیعی و عملکردی مناسب داشته باشد. درمان پر کردن برای ترمیم دندان‌هایی انجام می‌شود که آسیب چندانی ندیده‌اند و دندانپزشک مطمئن است که مواد مخصوص استحکام لازم دندان را به دست می‌دهد. تمام دندان‌ها، چه عقب چه جلو، و تمام سطوح قابل پر کردن هستند. حتی پوسیدگی دندان جلو را می‌توان با مواد همرنگ دندان ترمیم کرد.
شکل ۱. پوسیدگی دندان
فرآیند پر کردن دندان
دندانپزشک در ابتدا دندان و ناحیه اطراف را برای ترمیم بخش آسیب‌دیده آماده می‌کند و تراش می‌دهد. پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی با لیزر یا هندپیس دندانپزشکی برداشته می‌شود و جرم‌گیری این ناحیه به منظور زدودن باکتری‌ها یا ذرات باقیمانده پیش از تکمیل ترمیم انجام می‌شود.
برای پر کردن دندان با کامپوزیت باید ابتدا دندان را ایزوله کرد. ایزوله کردن دندان در ترمیم با کامپوزیت از آن رو بسیار مهم است که اجازه نمی‌دهد رطوبت درمان باندینگ را مختل کند. دندانپزشک در باندینگ لایه‌های چسب و سپس ماده کامپوزیت را روی دندان می‌زند و آن را با تابش نور مخصوص خشک و سفت می‌کند. ترمیم کامپوزیتی علاوه بر ظاهر زیبا عملکرد مناسبی نیز دارد.
شکل ۲. فرآیند پرکردن دندان
مواد مختلف پرکردن دندان
آمالگام
آمالگام احتمالاً قدیمی‌ترین ماده‌ای است که برای پر کردن دندان به کار برده می‌شود و به دلیل رنگ نقره‌ای به سادگی قابل تشخیص است. آمالگام ترکیبی از چند فلز، از قبیل نقره، جیوه و قلع است. از آنجایی که جیوه موجود در آمالگام سمی دانسته می‌شود، این ماده اندک اندک در درمان به کار برده نمی‌شود.
به هر حال آمالگام هنوز یکی از ارزان‌ترین و مقاوم‌ترین مواد پر کردن دندان است که به دلیل تیره شدن رنگ فلز به مرور زمان طرفدار زیادی ندارد. به علاوه برای استفاده از آمالگام باید بخش سالم دندان نیز تراشیده شود تا بتوان ماده را به خوبی به دندان چسباند. همچنین چون آمالگام از فلز ساخته می‌شود، احتمال بروز حساسیت به سرما و گرما را نیز به دنبال دارد.
شکل ۳. مواد پرکردن دندان - آمالگام
کامپوزیت
کامپوزیت ظاهری شبیه به دندان طبیعی ایجاد می‌کند و در صورت استفاده از آن لازم نیست بخش سالم دندان برای چسباندن آن تراشیده شود. کامپوزیت برخلاف فلز دچار خوردگی یا تغییر رنگ نمی‌شود. چسباندن این ماده به دندان آن را مقاوم‌تر می‌کند و انتخابی مناسب برای ترمیم پوسیدگی‌های کوچک به شمار می‌آید.
اما نقطه ضعف کامپوزیت این است که برای ترمیم پوسیدگی‌های بزرگ مناسب نیست و هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت بیشتر از آمالگام است. از این گذشته پر کردن دندان با کامپوزیت زمان بیشتری می‌برد و این ماده در برابر لک شدن با چای و قهوه آسیب‌پذیرتر است.
شکل ۴. مواد پرکردن دندان - کامپوزیت
سرامیک
سرامیک یا چینی (پرسلن) ماده‌ای است که برخلاف آمالگام یا کامپوزیت به دندان چسبانده نمی‌شود. این ماده در لابراتوار دندانپزشکی به گونه‌ای تهیه می‌شود که به خوبی پوسیدگی را پوشش دهد. از آنجایی که این ماده ظاهری شبیه به دندان طبیعی را ایجاد می‌کند، پرکردگی قابل تشخیص نخواهد بود.
اما نقطه ضعف اصلی سرامیک این است که پر کردن با آن گران‌تر از پر کردن دندان با آمالگام یا کامپوزیت است و به دلیل ماهیت حجیم آن در مقایسه با پر کردن با آمالگام بخش بیشتری از دندان سالم باید تراشیده شود.
شکل ۵. مواد پرکردن دندان - سرامیک
طلا
همان طور که می‌توانید حدس بزنید، طلا گران‌ترین ماده برای پر کردن دندان است و تنها زمانی به کار برده می‌شود که استحکام بسیار بالا مد نظر باشد. ترمیم طلایی مشابه ترمیم سرامیکی در لابراتوار آماده می‌شود و به افرادی پیشنهاد می‌شود که می‌خواهند پرکردگی مقاوم در برابر تغییر رنگ و خوردگی داشته باشند. طلا اجازه نمی‌دهد آب دهان، باکتری و ذرات غذا طلا در سوراخ ناشی از پوسیدگی نفوذ کنند. معایب پر کردن با طلا آشکار است، این انتخاب هزینه سنگینی دارد و رنگ زرین آن کاملاً مشخص است.
شکل ۶. مواد پرکردن دندان - طلا
روشهای پر کردن دندان
اینله اونله
اینله اونله راه‌حلی بین پر کردن و روکش است و زمانی به کار برده می‌شود که پر کردن کافی نباشد و برای قرار دادن روکش کشیدن یک یا چند دندان سالم ضروری باشد. اینله اونله دوام و معمولاً ماندگاری بیشتری از پرکردگی دارد. اینله اونله معمولاً از طلا یا سرامیک ساخته می‌شود، نوع سرامیکی به دلیل همرنگ دندان بودن برای ترمیم دندان‌های جلویی کاربرد بیشتری دارد.
از دندان‌ها قالب گرفته می‌شود تا اطمینان حاصل شود که اینله اونله کاملاً اندازه حفره پوسیدگی است؛ بنابراین لازم است بیمار دو بار به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند. تا زمان آماده شدن اینله اونله از پرکردگی موقت استفاده می‌شود. اندازه بودن ترمیم در جلسه دوم، پس از تزریق بی‌حسی موضعی بررسی می‌شود.
شکل ۷. روشهای پرکردن دندان - اینله آنله
پر کردن موقت
پس از انجام مرحله اول عصب‌کشی تا زمانی که دندان التیام بیابد و همچنین پس از آماده‌سازی و تراش دادن دندان برای اینله تا زمان تهیه ترمیم و روکش چینی یا طلا، دندانپزشک دندان را به منظور محافظت از آن به طور موقت پر می‌کند. مواد مخصوص پر کردن موقت دندان در شرایط اورژانسی نیز به کار برده می‌شود تا ابتدا آسیب‌دیدگی‌های جدی‌تر درمان شود و سپس دندان پر شود. به علاوه ممکن است بیمارانی که مدت‌ها تحت درمان بیماری‌های مختلف بوده‌اند و ضعیف شده‌اند، نتوانند پر کردن دائم را تحمل کنند.
پیشگیری از پر کردن دندان
اگر نکات زير را رعايت کنيد به نحو مؤثری خطر ايجاد پوسيدگی را در دندان‌های خود کاهش می‌دهيد:
- دو بار در روز با خميردندان فلورايددار، دندان‌هايتان را مسواک بزنيد.
- يک بار در روز دندان‌هايتان را نخ بکشيد.
- از رژيم غذایی متعادل پيروی کنيد.
- به طور منظم به دندانپزشکی مراجعه کنید.
خدمات مرتبط:مقالات مرتبط: