در این مقاله به علائم و نشانه های پوسیدگی دندان و نحوه درمان آن پرداختیم. اگر شما نیز دچار چنین مشکلی هستید خواندن مقاله به آگاهی بیشتر شما در این زمینه کمک خواهد.
پوسیدگی دندان چیست؟
کرم‌خوردگی دندان که به پوسیدگی و حفره‌های دندانی نیز معروف هستند یکی از بیماری‌های مزمن دندانی است. پوسیدگی‌ها، حفره‌های درون دندان هستند که به دلایل مختلفی از قبیل، مراقبت نامناسب از دهان و دندان و عدم رعایت بهداشت دندانها اتفاق می‌افتد. پوسیدگی دندان با این‌که بیماری پیشرونده است اما قابل پیشگیری است و حتی از طریق بهداشت ساده دهان و دندان قابل برگشت به حالت اول میباشد.
پوسیدگی دندان خصوصا در دندانهای شیری به‌سرعت پیشرفت می‌کند. اگر حفره‌های دندانی به خوبی درمان نشوند به عمق لایه‌های درونی دندان و حتی گاهی به عصب دندان رخنه کرده و موجب درد شدیدی در دندان بیمار می‌شوند. این امر ممکن است منجر به آبسه و یا سایر مشکلات دندانی شود. پوسیدگی ممکن است بین دندانهای شیری و دائمی در دهان گسترش پیدا کند. اگر مبتلا به پوسیدگی دندان هستید و از درد دندان رنج می‌برید بهتر است به یک متخصص دندانپزشک مجرب مراجعه کنید.
وجود لکه‌های سفید روی دندان نشانگر شروع پوسیدگی دندان است. رنگ دندان پوسیده در مراحل اولیه معمولا قهوه‌ای روشن است. شایان ذکر است که پوسیدگی دندان در این مرحله قابل درمان و پیشگیری است. مینای دندان با کمک موادمعدنی موجود در بزاق دهان و فلوراید موجود در ترکیبات خمیردندان و سایر منابع دیگر می‌تواند خود را ترمیم و بازسازی کند.
نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان
برخی از علائم دندان خراب شامل:
درد دندان:
درد ناشی از دندان پوسیده ممکن است بسیار شدید شده و به گوش‌ها، چشم‌ها و سر سرایت کند. این درد بسیار طاقت‌فرسا است و اغلب موجب اختلال در خواب می‌شود. دندان‌درد ممکن است با خوردن غذا بیشتر شود.
افزایش حساسیت دندان:
دندان پوسیده ممکن است نسبت به خوردن و آشامیدن حساس‌تر شود خصوصا اگر غذا و یا نوشیدنی خیلی سرد و یا گرم باشند این امر موجب شدت درد می‌گردد.
بوی بد دهان:
بوی بد دهان نشان‌دهنده این است که پوسیدگی دندان به مرحله پیشرفت رسیده است. این امر معمولا با کاهش مکانیسم پاک‌سازی ناشی از خشکی دهان و گازهایی که توسط باکتری موجود در دهان منتشر می‌شوند رخ می‌دهد.
نشانه های دیگر:
شکل ۱. رنگ قهوه ای دندانها - نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان
- افراد مبتلا به پوسیدگی دندان اغلب علاوه بر خشکی دهان از طعم تلخ و یا نامطبوع دهان خود شکایت می‌کنند.
- رنگ دندان پوسیده معمولا قهوه‌ای و یا خاکستری بوده و اغلب لکه‌های سیاه در محل پوسیدگی به‌چشم می‌خورد.
- شکستگی دندان و ریختن پرکردگی دندان از علائم دیگر پوسیدگی دندان می باشد.
چه کسی در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان است؟
وجود باکتری‌ها در دهان زمینه را برای تشکیل پوسیدگی دندانها فراهم می‌کند. عواملی که خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را بیشتر می‌کنند عبارتند از:
- سطح بالای باکتری‌هایی که موجب خرابی دندان می‌شوند.
- مصرف زیاد شیرینی، کربوهیدرات و قند
- آب آشامیدنی حاوی فلوراید کم و یا فاقد فلوراید
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- کاهش جریان بزاق
- سن (کودکان و بزرگسالان مسن‌تر بیشتر در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان هستند)
- مصرف زیاد شیرینی، کربوهیدرات و قند
انواع متدهای درمان پوسیدگی دندان
درمان پوسیدگی دندان به شدت پوسیدگی و شرایط خاص کودک و شرایط محیطی بستگی دارد. با کمک انواع مختلف روش‌های درمانی می‌توان پوسیدگی را برطرف و سلامتی و وضعیت طبیعی را دوباره به دندانها بازگرداند. معمولا نوع درمان به نوع دندانهای شیری و یا دائمی بستگی دارد.
انواع متدهای درمانی پوسیدگی دندان عبارتند از:
فلوراید تراپی
اگر دندان خراب زود تشخیص داده شود و قبل از این‌که سطح محافظتی و خارجی دندان یعنی مینای‌دندان را از بین ببرد با
فلورایدتراپی و یا حتی گاهی با مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید خاص می‌توان جلوی پوسیدگی را گرفت و یا برطرف کرد. با این کار می‌توان قسمت‌هایی از مینای‌دندان را که در اثر دندان پوسیده شروع به فرسایش کرده درمان و به حالت اول بازگرداند.
شکل ۲. فلورایدتراپی - درمان پوسیدگی دندان
میزان فلوراید موجود در درمان‌های حرفه‌ای دندانپزشکی بسیار بیشتر از فلوراید موجود در خمیردندان‌های موجود در داروخانه‌ها و یا آب‌های آشامیدنی معمولی است. فلورایدتراپی چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و معمولا در این فرایند فلوراید به‌شکل وارنیش، ژل، مایع و فوم است که مستقیما روی دندان قرار گرفته و یا در سینی‌های مخصوص دندانپزشکی صورت می‌گیرد.
پرکردن دندان
یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان پوسیدگی،
پرکردن دندان است. این نوع درمان در پوسیدگی‌هایی صورت می‌گیرد که خیلی عمیق نیستند. برای شروع، ابتدا باید محل پوسیدگی تراشیده شود سپس مواد رنگی مخصوص پرکردن دندان روی قسمت تراشیده‌شده قرار می‌گیرد تا سلامت و زیبایی طبیعی دندان به‌‌حالت اول خود بازگردد.
شکل۳. ترمیم یا پرکردن دندان - درمان پوسیدگی دندان
روکش دندان
وقتی پوسیدگی بسیار شدید باشد به‌طوری که به عصب دندانهای شیری رسیده باشد روکش دندان باید صورت بگیرد. روکش دندان بسته به شرایط ممکن است از جنس سرامیک و یا سفارشی و از جنس استیل ضدزنگ تهیه شود و جایگزین تاج دندان شیری گردد.
برای حفظ سلامت دندان، ابتدا دندانپزشک باید قسمت پوسیده دندان را کاملا تراشیده، سپس با مواد مخصوص دندانی پرکرده و در انتها با روکش دندانی می‌پوشاند و بدین طریق پوسیدگی را ترمیم و زیبایی دندان را باز می‌گرداند.
شکل۴. روکش کردن دندان- درمان پوسیدگی دندان
درمان عصب‌کشی
اگر پوسیدگی دندان بسیار عمیق باشد به طوری‌که پالپ دندان دائم و یا شیری دچار آبسه شود دراین حالت قبل از روکش کردن دندان با مواد فلزی و یا سرامیکی،
عصب‌کشی ضرورت دارد.
شکل۵. مراحل عصب کشی - درمان پوسیدگی دندان
در این حالت چون پوسیدگی به عصب دندان رسیده است در نتیجه دندان به‌شدت آسیب‌دیده و یا عفونی می‌شود. در چنین مواردی به‌جزء کشیدن دندان تنها یک راه دیگر و آن هم عصب‌کشی باقی می‌ماند. برای شروع، ابتدا دندانپزشک قسمت پوسیده پالپ دندان را پاک می‌کند سپس با تجویز دارو عفونت کانال ریشه را درمان می‌کند. بعد از این‌که داخل دندان سلامتی خود را دوباره بازیافت دندانپزشک قسمت تراشیده مغز دندان را با مواد مخصوص دندانی پر کرده و به‌طور کامل دندان را درمان می‌کند.
کشیدن دندان
تنها راه درمان دندانهای شیری که به‌دلیل پوسیدگی شدید دچار آبسه شده‌اند، کشیدن دندان است. دندانهای دائمی نیز که به‌دلیل عدم توجه و رعایت بهداشت به‌شدت پوسیده‌اند، به طوری‌که حتی از طریق عصب‌کشی نیز قابل درمان نیستند چاره‌ای جزء کشیدن دندان نخواهد بود. بعد از این‌که دندانپزشک دندان آسیب‌دیده را می‌کشد فضای خالی دندان موجب می‌شود دندانهای دیگر نیز جابه‌جا شوند.
بنابراین برای پیشگیری از چنین موردی توصیه می‌شود از فضا نگهدارنده مخصوص دندانهای شیری و یا بریج و ایمپلنت در دندانهای دائمی استفاده شود.
پیشگیری
مراقبت‌های پیشگیرانه مستلزم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان در خانه و همچنین معاینات مرتب دندانها در دندانپزشکی است. در این قسمت به نکاتی اشاره می‌کنیم که با رعایت آن‌ها در خانه و یا در طول معاینات دندانپزشکی خود می‌توانید از دندان خراب جلوگیری کرده و سلامت دهان و دندان خود را بهبود بخشید:
- غذاهای سالم که حاوی مقدار کمی قند هستند مصرف کنید.
- حداقل 2 بار در طول روز دندانهای خود را مسواک زده و از نخ دندان استفاده کنید.
- به‌طور مرتب از دهان‌شویه و یا ضدعفونی‌کننده دهان استفاده کنید.
- به‌طور مرتب برای معاینه و تمیز کردن دندانهای خود به دندانپزشک مراجعه کنید.
- به‌طور مرتب فلورایدتراپی کنید خصوصا اگر آب آشامیدنی شما حاوی مقدار کمی فلوراید است.
اگر دندانهای خلفی شما پر نشده و یا پوسیده نشده‌اند بهتر است از سیلانت دندانی (مواد مسدود کننده شیارهای دندان) استفاده کنید. سیلانت‌های دندانی نقش موثری در حفاظت از دندانهای کودکان دارند.
خدمات مرتبط:
مقالات مرتبط:
